Nowe Warpno, gmina Nowe Warpno, powiat Police - e-Przewodnik Turystyczny po Powiecie Polickim

Szukaj
Idź do spisu treści

Menu główne:

Nowe Warpno, gmina Nowe Warpno, powiat Police

POŁOŻENIE

Nowe Warpno (niem. Neuwarp) - miasto w powiecie polickim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Nowe Warpno. Miasto jest położone Półwyspie Nowowarpieńskim oddzielającym jezioro Nowowarpieńskie od Zatoki Nowowarpieńskiej, będącej częścią Zalewu Szczecińskiego. Pod względem geograficznym półwysep należy do Równiny Wkrzańskiej. Posiada prawa miejskie od około 1295 roku. Do Nowego Warpna należą także osiedla - dawne wsie: Grądno, Karszno, Małachowo, Miroszewo, Podgrodzie, Przedborze oraz Rytka. 31 grudnia 2010 roku miasto zamieszkiwało 1237 mieszkańców.


HISTORIA

Pierwsza wzmianka o Warpnie odnotowana została w dokumencie księcia Bogusława I w 1184 roku, kiedy to książę nadał klasztorowi premonstratensów w Grobe na Uznamie prawo do połowu ryb na jeziorze Nowowarpieńskim ("in Warpene"). Miasto Nowe Warpno zostało lokowane na prawie magdeburskim najprawdopodobniej w 1295 roku. Lokacja odbyła się na zasadzie translokacji z terenów dzisiejszej dzielnicy Podgrodzie, gdzie znajdował się dawny gród słowiański. Miasteczko znajdowało się w granicach Księstwa Zachodniopomorskiego, aż do 1648 roku, kiedy to po wojnie trzydziestoletniej tereny te przyznano Szwecji. Szwedzkie panowanie nad Nowym Warpnem trwało do 1720 roku. Było to małe miasteczko o charakterze rybacko-rolniczym, wielokrotnie niszczone przez pożary w: 1439, 1440, 1555 oraz 1692 roku.


Szwedzi dążyli do szybkiego ufortyfikowania leżącego na wyspie miasta. W 1678 roku Christian Kanxdorff przedstawił projekt nowej twierdzy. Fortyfikacje miały łączyć trzy wyspy. Obecny półwysep, na którym dziś znajduje się centrum miasta, dawniej nie był połączony ze stałym lądem. Plany wybudowania wielkiej twierdzy zrealizowano tylko częściowo. W 1692 roku główna część Nowego Warpna spłonęła w wielkim pożarze. Zniszczone zostały m.in. ratusz i kościół. Świątynię odbudowano, zaś na miejscu starego ratusza, w 1697 roku, wzniesiono nowy, ryglowy budynek. Po wielkim pożarze mieszkańcy przenieśli się w większości do Starego Warpna, jednak po odbudowie powrócili i miasto liczyło w XVIII wieku około 1300 mieszkańców.


W 1720 roku Nowe Warpno zostało wcielone do państwa pruskiego. Podczas wojny siedmioletniej miasto zajęte zostało przez wojska Carskiej Rosji. 10 września 1759 roku na Zalewie Szczecińskim w okolicach Nowego Warpna rozegrała się bitwa morska pomiędzy Szwedami a Prusakami. Była to pierwsza bitwa morska w historii pruskiej floty. Zakończyła się ona zwycięstwem Szwecji, której flotyllą dowodził kapitan Rutensparne.


W XVIII wieku miasto rozbudowało się w kierunku południowym, gdzie istniała dzielnica przedmiejska, obecne Karszno. Tam znajdowały się m.in. młyn i waga miejska. Wielkie szwedzkie fortyfikacje rozebrano w XIX wieku. Fosa została zasypana i wyspa stała się półwyspem. W 1846 roku zapadła decyzja o wybudowaniu grobli łączącej Stare Warpno z Nowym Warpnem. Projekt ten został zatwierdzony dopiero w 1908, jednak nigdy nie został zrealizowany. Pod koniec XIX wieku miasteczko zostało połączone ze Stolcem i dalej Szczecinem linią kolejową, co przyspieszyło rozwój gospodarczy. Miasto stało się ośrodkiem rybackim i handlowym. Znajdował się tutaj m.in. dom starców, szpital, poczta, szkoła, dom towarowy prowadzony przez rodzinę żydowską, łaźnia miejska i mleczarnia. W okresie międzywojennym miasto przeżywało rozkwit jako ośrodek turystyczny. Kursowały promy do Starego Warpna, Trzebieży i Szczecina oraz prowadzone były rejsy po Zalewie Szczecińskim. Miasto utrzymywało sześć restauracji, sześć piekarń, dwa warsztaty złotnicze, jeden kuśnierski, cztery krawieckie, pięć szewskich, kwitło przetwórstwo rybne.


Nowe Warpno zostało zajęte przez wojska radzieckie 2. Frontu Białoruskiego pod koniec kwietnia 1945 roku. Władzę w mieście sprawował radziecki komendant wojskowy Kuszin oraz niemiecki burmistrz Mueller. Przystąpiono niezwłocznie do organizacji życia w miasteczku, wynikiem, czego było uruchomienie, już w lipcu, połączenia kolejowego między nowym Warpnem, a Stobnem oraz powołanie urzędu pocztowego utrzymującego łączność z Berlinem.
20 września 1945 w wojennej komendanturze radzieckiej w Greifswaldzie uzgodniono ostateczny przebieg granicy polsko-niemieckiej przez jezioro Nowowarpieńskie. W październiku 1945 powołano polskie władze miejskie i urzędy. Po kilku miesiącach przybyli pierwsi polscy osadnicy. W wyniku utworzenia tzw. enklawy polickiej podległej dowództwu radzieckich wojsk okupacyjnych siedzibę starostwa powiatu weleckiego przeniesiono z Polic do Nowego Warpna.


Obecnie miasteczko jest niewielkim ośrodkiem turystycznym, siedzibą Urzędu Gminy i Miasta. Nowe Warpno to miejscowość turystyczna. W mieście znajduje się kemping oraz kilka gospodarstw agroturystycznych. Na południowym brzegu półwyspu znajduje się plaża, użytkowana w miesiącach letnich. Natomiast na terenie kempingu znajduje się plaża strzeżona oraz wypożyczalnia sprzętu wodnego. Miejscowość posiada niewielkie zaplecze gastronomiczne. W dzielnicy Miroszewo znajduje się wybrzeże klifowe, zaś w klifach gnieżdżą się jaskółki brzegówki.


ZABYTKI

Nowe Warpno zachowało dawny układ zabudowy miejskiej, zbliżony do elipsy. W zabudowie miasta przeważają zabytkowe, jednopiętrowe, a poza rynkiem najczęściej parterowe XIX-wieczne budynki, ustawione kalenicowo wzdłuż ulic, z bramnymi przejazdami na podwórze. W miasteczku znajduje się kilka zabytków architektonicznych, chronionych prawem:

  - gotycki kościół pw. Wniebowzięcia NMP z XV wieku

  - ratusz o konstrukcji ryglowej z 1697 roku

  - budynki mieszkalne konstrukcji szkieletowej z przełomu XVIII i XIX wieku przy ul. Kościelnej 2 oraz przy Placu Zwycięstwa 3,

Ponadto ochroną konserwatorską objęte są:   
  -
teren Starego Miasta z połowy XV wieku,
  - rybackie domy ryglowe,
  - budynek poczty przy ul. Kościuszki 58 z około 1905 roku.

 

MAPY

 

Pokaż Powiat Policki na większej mapie
 

GALERIA

 
 
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego